سردبیر یزدفردا :در رابطه با نام  کمال الدین (شمس الدین) محمد وحشی بافقی  و همچنین زادگاه این بزرگوار شبهاتی مطرح و بعضی از بزرگواران ایشان را کمال الدین و عده ای دیگر شمس الدین  بعضی ایشان را یزدی و عده دیگری کرمانی می دانند و متاسفانه برخی از ادیبان معاصر اصرار بر درست بودن استنباط خود داشته و دیگران را از به کار بردن نام دیگر منع می نمایند و بعضا هم متاسفانه این تذکر را همراه کمی خشونت هم می کنند که برای روشن شدن موضوع و همچنین آگاهی مخاطبان تحقیق استاد نفیسی که  با تحقیق در 23 گفتار از گذشتان نتیجه گیری شده است را منتشر و امید واریم که فصل الخطابی باشد بر امر و نهی های همراه با فشار دوستان وحشی دوست ایران .

گفتار هاي مختلف را كه در 23 كتاب درباره «وحشي» آورده اند، چون نقد بكنيم و با هم بسنجيم، نتيجه چنين به دست مي آيد: (1) ^۞

گفتار هاي مختلف را كه در 23 كتاب درباره «وحشي» آورده اند، چون نقد بكنيم و با هم بسنجيم، نتيجه چنين به دست مي آيد: ^{(1) ۞}

1- نام و لقب

نام «وحشي» را مولف «عرفات العاشقين» ^{(2) ۞}، «كمال الدين» و مولف «ميخانه» ^{(3) ۞}، «شمس الدين محمد» نوشته اند. مولف «عرفات» خود با وي معاشر بوده و پس از مرگش ديوان وي را گرد آورده است و مولف «ميخانه» آن چه درباره او نوشته، نقل قول از زبان ديگري است. در اين صورت، گفته مولف «عرفات العاشقين» ترجيح دارد و لقب او را «كمال الدين» بايد دانست؛ مگر آن كه «وحشي»، خود، وقتي، لقب خود را تغيير داده و «كمال الدين» را به «شمس الدين» بدل كرده باشد؛ چنان كه گاه گاهي ديگران هم اين كار را كرده اند. چون مولف «ميخانه» نام شخصي وي را «محمد» نوشته، شايد بهتر باشد كه نام و لقب او را «كمال الدين محمد» بدانيم.

2- زادگاه

در همه جا «وحشي» را بافقي و از مردم «بافق» دانسته اند؛ منتهي برخي كرماني و بيش تر يزدي نوشته اند؛ اين هر دو روايت را بسته به زماني كه نوشته باشند مي توان پذيرفت؛ زيرا كه «بافق» آبادي بزرگي است در ميان يزد و «كرمان» در 24 فرسنگي يزد بر سر راه «كرمان» و بدين جهت در تشكيلات اداري و حكومتي ايران در زمان هاي مختلف گاهي جزو قلمروي يزد و گاهي جزو قلمروي «كرمان» ولي بيش تر تابع حكومت يزد بوده است.

3- ولادت

يگانه جايي كه به سن «وحشي» اشاره كرده اند در «ميخانه» است كه مولف تصريح كرده در 52 سالگي از جهان رفته است. چون وي قطعاً در 991 ه.ق (962 ه.ش) درگذشته، پس ناچار در 939 ه.ق (911 ه.ش) ولادت يافته و جز اين، راه ديگري براي دانستن تاريخ ولادت وي نيست.

4- خاندان

«محمد عارف لقايي» در «مجمع الفضلا» نوشته است كه: "آبا و اجدادش از مردم صاحب جمعيت و باسامان و توانگر بوده اند." اين كه لقب «كمال الدين» داشته و به او «مولانا» مي گفته اند، پيدا است كه از خانواده دانشمندان بوده است؛ زيرا كه اين گونه القاب اختصاص به ايشان داشته و كلمه «مولانا» را نيز درباره ايشان به كار مي برده اند. وانگهي، «وحشي» خود در آغاز چندي در «كاشان» مكتب داري كرده و مكتب داري نيز به اين گونه مردم اختصاص داشته است.

عکس: امين آزاد؛

عکس: ايرج افشار؛

خانه وحشي بافقي در بافق
دو نماي قديمي و تازه از خانه «وحشي بافقي» در «بافق».
1- «خانه پير» در «بافق» كه به گفته «ايرج افشار» نزد مردم به خانه «وحشي» شهرت داشته و مقرب و زيارتگاه مردم بوده ولي شوربختانه خراب شده است.
2- سنگ قبري به نام «محمد» به تاريخ شوال 524 ه.ق (مهر 509 ه.ش) كه بر ديوار اطاقي از آن خانه نصب بوده، همان اطاقي كه مردم آن را اطاق زندگي آن شاعر مي دانسته اند.
3- خانه تازه «وحشي بافقي» كه به تازگي مرمت شده و «موزه مردمشناسي بافق» نيز هست، ولي گويا همان خانه مشهور به «خانه وحشي» نيست.

در اين كه «وحشي» برادري داشته كه «مرادي» (4) ۞ تخلص كرده است، ترديدي نيست، زيرا كه در تذكره ها بدين نكته تصريح شده و گفته اند كه هر دو برادر، شاگرد «شرف الدين علي بافقي» (5) ۞ بوده اند

برای اطلاعات بیشتر به این مطلب رجوع نمایید :  شرح حالی خواندنی از وحشي بافقي به قلم استاد سعید نفیسی  

پاورقي:
(1) 23 گفتار از كتاب هاي تاريخي و تذكره درباره «وحشي بافقي» در بخش نخست اين مقاله خواهد آمد. برويد به «كليات ديوان وحشي بافقي» با مقدمه «استاد سعيد نفيسي» و حواشي «محمود علمي درويش».
(2) «تقي الدين معين الدين محمد بن سعد الدين محمد حسيني اوحدي دقاقي بلياني» مولف «عرفات العاشقين و عرصات العارفين» كه كتاب خود را در سال 1024 ه.ق (994 ه.ش) به پايان رسانده است.
(3) «ملا عبد النبي فخر الزماني قزويني» مولف «تذكره ميخانه» كه كتاب خود را در سال 1028 ه.ق (998 ه.ش) به پايان برده است.
(4) «مرادي بافقي» مشهور به «مرادي يزدي»، شاعر و برادر بزرگ و استاد «وحشي بافقي» و از شاگردان «شرف الدين علي بافقي» بوده است. «تقي الدين اوحدي» مولد او را «بافق» دانسته است. {دانشنامه مشاهير يزد؛ ميرزا محمد كاظميني}

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا